Kom in contact met ons

Krachtig subsidieadvies

Kom in contact met ons

Krachtig subsidieadvies

Kom in contact met ons

Krachtig subsidieadvies

Kom in contact met ons

Krachtig subsidieadvies

Kom in contact met ons

Krachtig subsidieadvies

31 augustus 2020, 13:39Aangepast 5 maart 2024, 14:03

Waterstof speelt een steeds prominentere rol in de energietransitie. Een onderwerp dat terugkomt in alle sectoren; als aardgasalternatief voor woningen, als brandstof voor voertuigen en voor toepassingen in industriële processen. Maar wat is de stand van zaken van waterstof in de energietransitie? Subsidiespecialist Kathleen Bos ging in gesprek met waterstofexpert Marcel Vogelsangs van MV Energietechniek om deze vraag te beantwoorden.

Wat is de stand van zaken van waterstof in 2020?

‘Prioriteit nummer één is dat de opwarming van de aarde stop moet worden gezet, voor ons en onze kinderen. Waterstof kan ons daarbij helpen.’ Zo begint Marcel zijn antwoord.

‘We staan aan de vooravond van het opschalen van de waterstoftoepassingen. Van opwekking en opslag tot en met toepassingen in de industrie, mobiliteit en de bebouwde omgeving. Dat geldt voor Nederland, maar ook vanuit Europa gezien.’

Waterstofexpert Marcel Vogelsangs
Marcel Vogelsangs

De voordelen van waterstof:

  • Groene waterstof is écht duurzaam. Bij de verbranding van pure waterstof komt namelijk geen CO2 vrij, maar slechts waterdamp.
  • Waterstof is een effectieve manier om op grote schaal energie op te slaan. Is het buiten windstil en bewolkt? Dan kunnen we binnen toch gewoon koken, televisie kijken en de telefoon opladen.
  • Waterstof als opslagmethode heeft verder nog als voordeel dat we het stroomnetwerk niet verder overbelasten.
  • Een specifiek voordeel voor Nederland is dat we gebruik kunnen maken van de bestaande gasinfrastructuur.

Bron: Groen Gas Coalitie

Gebruik bestaande gasnet voor een Europese Waterstofbackbone

Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat brengt samen met netbeheerders Gasunie en TenneT in kaart hoe en onder welke voorwaarden het bestaande gasnet in de toekomst kan worden benut voor het transport van waterstof. Ook verder in Europa presenteren gasinfrastructuurbedrijven een plan voor een zogenaamde Europese waterstofbackbone (zie afbeelding).

Europese waterstofbackbone subsidies voor waterstof
Bron: Gasunie

Welke positie heeft waterstof in de energietransitie?

Waterstof heeft een voorname, zo niet de belangrijkste positie in de energietransitie op het gebied van opslag. Accu’s kunnen alleen kortcyclisch energie opslaan, dus je moet naar een andere oplossing toe voor de opslag van zon- en windenergie voor onze elektriciteitsnetten. Elektriciteit omzetten naar waterstofgas een belangrijke oplossing om energie voor langere tijd en in grotere hoeveelheden op te kunnen slaan.

Welke invloed heeft de sterk verminderde gaswinning in Groningen?

Marcel: ‘Een enorme invloed. Als Slochteren (gasveld in Groningen, red.) dichtgaat, dan missen we een groot deel aan energie. Het is een utopie om te denken dat je op korte termijn totaal van het aardgas af kunt. We moeten nu het gas importeren en kunnen geen gas meer exporteren. We verbruiken met zijn allen relatief gezien geen kuub gas minder dan vijf jaar geleden. Hierdoor mist de staat enorm veel inkomsten en betaalt veel meer voor de import van gas. Ook om die reden is het van belang om het gebruik van waterstofgas hoog op de agenda te zetten.’

Professor Future Energy Systems aan de TU Delft Ad van Wijk heeft een duidelijke mening over de energietransitie en de uitdagingen die dat met zich meebrengt:

‘Met alleen windmolens, zonnepanelen en het gebruik van warmtepompen gaat dat niet lukken. Windmolens en zonnepanelen leveren gewoon niet voldoende energie op. Dat komt omdat de energieopwekking onvoorspelbaar is. Als het niet waait, wordt er veel te weinig energie opgewekt om in de behoefte te kunnen voorzien. Waterstof is dan ook een onmisbaar onderdeel om succesvol te kunnen verduurzamen.’

Bron: Corporatiegids

Wat is er nog nodig om waterstof als mainstream energiebron te gaan gebruiken?

Marcel: ‘De productie van waterstof zal flink opgeschaald moeten worden gezien de hoeveelheid energie die we met zijn allen nodig hebben. Waterstofgas is niet de heilige graal. We zullen toe moeten naar een joulesnetwerk waarbij alles wordt teruggebracht naar energie: warmte, elektriciteit, biogas en afgeleide technieken en uiteraard waterstof.

En hoe zit dat op het gebied van innovatie?

Marcel: ‘Qua innovatie moet de hele waterstofketen, van opwekking tot toepassing, verbeteren. Ons bedrijf, MV Energietechniek, is nu bezig met de ontwikkeling van een waterstof demowagen waarop de waterstofketen van de toekomst staat. Een elektrolyser om waterstofgas op te wekken, een compressor, een opslagtank, een fuelcel die van gas weer stroom kan maken, een cv-ketel op waterstof en een dispenser voor het tanken van voertuigen.’

‘We bouwen de hele waterstofketen op kleine schaal na en testen het proces van opwekking tot aan de verbranding. Dit kan dan voor diverse toepassingen gebruikt worden: demonstratie, opleidingen en onderzoek.’

Wat moet er gebeuren op het gebied van investeringen voor de toepassing van waterstof?

Marcel: ‘De hele keten moet opgestart worden, “van de put tot de pit”. Vergelijk het met 1963 toen we van kolen naar aardgas gingen. De opwekking tot en met de eindtoepassing moet worden gerealiseerd. Alleen hebben we nu het voordeel dat we het bestaande gasnet kunnen gebruiken.’

Dat neemt niet weg dat er op alle niveaus geïnvesteerd moet worden. Van grootschalige opwekking en opslag van energie tot toepassingen op huishoudelijk, regionaal, mobiliteit- en industriegebied.

Naast het toepassen van technieken zullen er ook heel veel beroepsgroepen (om)geschoold moeten worden, van lbo tot universitair. Denk bijvoorbeeld aan de automotive, installatie- en energietechniek.

Hoe zien de nodige waterstoftoepassingen eruit?

Marcel: ‘Wij zijn intensief bezig om deze toepassingen samen te stellen. De belangrijkste uitgangspunten, naast CO2– en stikstofreductie met maximaal rendement, zijn:

  1. Betrouwbare, bedrijfszekere en veilige technieken.
  2. Niet morgen maar vandaag leverbaar zijn en toch klaar voor de toekomst.
  3. Betaalbaarheid.

Oplossingen die wij haalbaar achten en die ons inziens voldoen aan de genoemde criteria:

  • Elektrolysers voor het omzetten van water en stroom naar waterstof.
  • Fuelcellen voor het omzetten van aardgas/biogas/waterstof naar stroom en water.
  • Een hybride cv-ketel met 20% waterstofbijmenging tot 100% waterstof
  • Toepassingen voor industriële processen, mobiliteits- en tankoplossingen.

Bovenstaande producten kunnen al turnkey geleverd worden inclusief alle vergunningen en keuringen. Daarnaast onderzoeken we de verbetering van het rendement van energieopwekking, het clusteren van technieken en we zorgen ervoor dat alle joules gebruikt worden.’

Welke rol speelt de overheid hierin?

Marcel: ‘Met de lage energieprijzen is het nu niet aantrekkelijk om te investeren in waterstofgastoepassingen. Bovendien wordt waterstofproductie nog maar beperkt ondersteund vanuit overheden.

Waterstofproductie moet net als zonnepanelen gemeengoed worden. Ik ben een voorstander van het verstrekken van subsidie op investeringen in waterstofgasinstallaties; de SDE++ voor waterstofproductie. Dit levert bovendien indirect een forse CO2-besparing op.

De overheid moet ook de vergunningstrajecten en voorwaarden kritisch tegen het ligt houden. Hier is een verbeterslag te halen wat het investeringsklimaat ten goede komt.’

Waterstof krijgt soms negatieve publiciteit, denk aan grijze waterstof en de brandbaarheid. Hoe zie jij dit?

Marcel: ‘Waterstof produceren is duurder dan het winnen van aardgas en het heeft een derde van het energiegehalte van aardgas. De explosiegrenzen liggen ruimer en de verbrandingssnelheid is hoger, wat zowel voordelen als nadelen kent. Kennis en goede controle op gebied van veiligheid (inspectie en keuring) is essentieel.

Het voordeel ten opzichte van de verbranding van methaan, is dat waterstof in water verandert in plaats van CO2. Als we willen opschalen (gezien de grote energievraag) zullen we in het begin niet zonder grijze waterstof kunnen dat uit fossiele brandstoffen wordt opgewekt. Maar ik zie dat, net als biomassa, als een transitiebrandstof.

Waterstof alleen is zeker niet de heilige graal, maar we hebben waterstof als energiedrager hard nodig om de energietransitie voor elkaar te krijgen. Met waterstof kunnen we veel meer energie opslaan dan tot nu toe mogelijk is. Met accu’s kunnen we dagcycli opslaan maar niet bufferen om seizoenafhankelijke vraag op te vangen. Met waterstoftechnieken gaat ons dat straks wel lukken.’

Subsidiekansen voor waterstofgerelateerde innovaties en investeringen

Doordat waterstoftoepassingen bijdragen aan CO2-reductie, het aardgasvrij maken van Nederland en vervangen van fossiele brandstoffen in het algemeen, kunnen ze rekenen op subsidies. Subsidieadviseur Kathleen Bos van Subvention verdiepte zich in de mogelijkheden en heeft de belangrijkste subsidies op een rij gezet.

Subsidie voor waterstofinvesteringen

Reeds bewezen waterstoftechnieken kunnen al rekenen op fiscaal voordeel met de Energie-investeringsaftrek (EIA) of de Milieu-investeringsaftrek (MIA). Voorbeelden zijn investeringen in voertuigen, waterstofbijmenging of elektrolyseapparatuur.

De Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie (SDE++) is een langlopende exploitatiesubsidie voor projecten die CO2-uitstoot beperken. Hierbij komt waterstofproductie uit elektrolyse in aanmerking.

Ook biedt de IPCEI mogelijkheden voor investeringen in de opwek, het gebruik, opslag en/of transport van klimaatneutrale waterstof. IPCEI staat voor Important Project of Common European Interest Waterstof en is gericht op Europese samenwerking.

Subsidies voor onderzoek en ontwikkeling waterstofprojecten

De Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk (WBSO) is een regeling die grote kansen biedt voor onderzoek en ontwikkeling naar technologische vernieuwingen in product en/of proces.

Subsidies voor pilot- en demonstratieprojecten waterstof

Pilot- en demonstratieprojecten met betrekking op aardgasloze woningen, wijken en gebouwen, groen waterstof als flexibilisering van het elektriciteitssysteem en CO2-reductie in het algemeen, kunnen rekenen op subsidie via de regeling Demonstratie Energie- en Klimaatinnovatie (DEI+).

De regeling DKTI Transport ondersteunt demonstratieprojecten voor duurzaam vervoer waarvan de innovatie nog niet op de markt is. Rijden op waterstof is een van de thema’s die transportoplossingen met een lage of geen CO2-uitstoot moet opleveren.

Subsidie voor waterstofproject aanvragen?

Subvention denkt op zowel technisch als subsidiegebied mee in de mogelijkheden voor waterstofgerelateerde projecten. Neem vrijblijvend contact op met Kathleen Bos via 053 – 434 85 12. Je kunt ook gebruikmaken van ons contactformulier.

Deel deze pagina op:
Stel je vraag aan Kathleen

Ook interessant